Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (TDĐKXDĐSVH) gắn với xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển và đạt được kết quả toàn diện, nổi bật. Đến nay, toàn tỉnh có 3 huyện gồm: Giao Thủy, Trực Ninh, Xuân Trường được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 143/146 xã, thị trấn (đạt 98%) được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 54/146 xã, thị trấn (chiếm 37%) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Kết quả này thể hiện nỗ lực, quyết tâm, chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong việc nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, kinh tế - xã hội nông thôn theo hướng phát triển bền vững.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo xây dựng NTM trên các lĩnh vực của ngành; kịp thời tham mưu sửa đổi, bổ sung một số nội dung về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét công nhận các danh hiệu văn hóa và phát triển phong trào “TDĐKXDĐSVH” gắn với xây dựng NTM, đô thị văn minh. Sở VH, TT và DL phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương khảo sát, hướng dẫn cơ sở xây dựng, thực hiện các tiêu chí về huyện, xã NTM nâng cao, kiểu mẫu, đô thị văn minh đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn. Đến nay, toàn tỉnh có 95% khu dân cư được công nhận danh hiệu văn hóa; hơn 90% hộ gia đình được công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”. Huyện Giao Thủy có 18 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó 14 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; đặc biệt, xã Giao Phong là một trong 9 xã của cả nước được chọn thực hiện thí điểm mô hình xã NTM thông minh. Huyện Trực Ninh có 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó có 6 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; cả 3 thị trấn: Cổ Lễ, Ninh Cường, Cát Thành đạt chuẩn đô thị văn minh. Huyện Xuân Trường có 8 xã đạt NTM nâng cao, trong đó có 7 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; thị trấn Xuân Trường đạt chuẩn đô thị văn minh.

Là địa phương đi đầu trong phong trào xây dựng NTM của cả nước, tỉnh Nam Định được Bộ VH, TT và DL chọn tổ chức Hội nghị sơ kết thực hiện các tiêu chí văn hóa trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và công tác xây dựng đời sống văn hóa trong xây dựng NTM, qua đó khẳng định vai trò tiên phong trong việc phát triển đồng bộ cả kinh tế và văn hóa ở khu vực nông thôn. Tỉnh cũng vinh dự đăng cai Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2011-2020. Đây là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá kết quả và định hướng cho giai đoạn tiếp theo của cả nước. Những năm qua, công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh từng bước đi vào nền nếp, đạt nhiều kết quả quan trọng. Với hệ thống hơn 1.300 di tích lịch sử - văn hóa, trong đó có 3 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 87 di tích cấp quốc gia và 348 di tích cấp tỉnh, tỉnh Nam Định là một trong những địa phương có mật độ di tích lớn nhất cả nước. Các di tích xếp hạng đã được tu bổ, tôn tạo theo đúng quy trình, quy định pháp luật, đảm bảo chất lượng công trình và giữ gìn yếu tố gốc. Hàng năm, Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin các huyện, thành phố cùng chính quyền các xã, phường, thị trấn tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động bảo tồn giá trị di sản. Công tác kiểm kê, lập hồ sơ di tích, xây dựng kế hoạch tu bổ, tôn tạo và phòng, chống xuống cấp di tích được triển khai bài bản, đồng bộ. Tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, huy động nguồn lực xã hội hóa bảo vệ và phát huy giá trị di sản gắn với chương trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu. Một số công trình tiêu biểu được đầu tư, tu bổ quy mô như: Quần thể di tích Phủ Dầy (Vụ Bản), Khu trung tâm lễ hội Đền Trần - Chùa Tháp (thành phố Nam Định), Chùa Keo Hành Thiện (Xuân Trường), Phủ Quảng Cung, Khu di tích Đình - Chùa Ngô Xá, Chùa Nề (Ý Yên)... Cùng với công tác bảo tồn di tích, việc tổ chức và quản lý lễ hội gắn với di tích được ngành VH, TT và DL tỉnh, chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm. Mỗi năm, trên địa bàn tỉnh diễn ra hơn 200 lễ hội truyền thống được tổ chức trang trọng, đúng nghi lễ, nghi thức truyền thống, phát huy các giá trị tốt đẹp về tinh thần yêu nước, truyền thống hiếu học, tinh thần đoàn kết, kiên cường bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Thông qua lễ hội và bảo tồn di sản, hình ảnh văn hóa và con người Nam Định ngày càng được quảng bá rộng rãi, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, xây dựng thương hiệu “Nam Định - Vùng đất văn hiến, anh hùng”.

Phong trào TDĐKXDĐSVH gắn với chương trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu và đô thị văn minh ngày càng lan tỏa rộng khắp, nhiều công trình văn hóa, thể thao được xây dựng đáp ứng nhu cầu người dân. Giai đoạn 2018-2023, toàn tỉnh xây dựng nhiều  công trình thiết chế văn hóa - thể thao; trong đó có 15 thiết chế văn hóa - thể thao cấp huyện, như: sân vận động, nhà văn hóa, nhà thi đấu đa năng. Toàn tỉnh đã xây mới, sửa chữa, nâng cấp 31 nhà văn hóa xã, thị trấn, 175 nhà văn hóa thôn, xóm, tổ dân phố. Đặc biệt, trong giai đoạn 2023-2025, tỉnh tiếp tục chú trọng đầu tư xây dựng và nâng cao chất lượng các công trình văn hóa, thể thao cơ sở bằng việc lắp đặt các trang, thiết bị tập luyện thể dục thể thao (TDTT) ngoài trời tại các địa điểm công cộng. Đến nay, toàn tỉnh đã có 2.626 bộ dụng cụ TDTT ngoài trời được lắp đặt. Ngoài thiết chế văn hoá - thể thao được đầu tư xây dựng từ nguồn ngân sách Nhà nước, trong các giai đoạn xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, trên địa bàn tỉnh có nhiều công trình thể thao như các sân: bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, bể bơi, tennis, pickleball... được xây dựng bằng nguồn xã hội hóa, chủ yếu từ sự ủng hộ của các tập thể, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư và đóng góp của người dân. Những công trình này đã góp phần quan trọng trong việc phục vụ nhu cầu giao lưu, học hỏi và tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT, vui chơi, giải trí, rèn luyện sức khỏe, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, tăng cường tình đoàn kết cộng đồng.

Hệ thống cơ sở vật chất văn hóa, thể thao ngày càng được củng cố và mở rộng. Đến nay, cả 9 huyện, thành phố trong tỉnh có Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao đảm nhiệm vai trò, chức năng tổ chức các hoạt động tuyên truyền và phát triển văn hóa, thể thao phong trào; 100% xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa, hội trường đa năng. Tất cả các ngành, trường học trong tỉnh đã hoàn thiện hệ thống nhà đa năng, sân bãi tập luyện, thi đấu phục vụ cho các giải TDTT phong trào. Toàn tỉnh có 2.338 nhà văn hóa, địa điểm sinh hoạt cộng đồng tại các thôn, xóm, tổ dân phố, 2.054 sân thể thao ở các khu dân cư. Các nhà văn hóa không chỉ là nơi tổ chức các hoạt động cộng đồng mà còn là địa điểm quan trọng trong việc tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, từ đó nâng cao nhận thức và ý thức của người dân trong việc xây dựng xã hội văn minh, hiện đại. Cùng với đầu tư cơ sở hạ tầng, các địa phương trong tỉnh đã chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao cơ sở. Mô hình xã hội hóa trong quản lý, vận hành nhà văn hóa được đẩy mạnh, giao cho cộng đồng trực tiếp tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT, vui chơi, giải trí. Hiện nay, toàn tỉnh có gần 900 đội văn nghệ quần chúng, hơn 60 câu lạc bộ văn hóa, nghệ thuật với trên 3.000 hội viên thường xuyên tham gia sinh hoạt và biểu diễn. Trung bình mỗi năm, toàn tỉnh tổ chức khoảng 700 buổi hoạt động, giao lưu, biểu diễn, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần người dân tại các khu dân cư. Hàng năm, các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch tổ chức nhiều chương trình liên hoan văn hóa, nghệ thuật quần chúng vào dịp Tết Nguyên đán và các ngày lễ, kỷ niệm lớn trong năm. Các hoạt động này không chỉ thu hút đông đảo người dân tham gia mà còn góp phần gìn giữ, bảo tồn, khai thác và phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc của quê hương Nam Định như: hát chèo, ca trù, chầu văn, trống hội, múa tứ linh... Việc đẩy mạnh phát triển phong trào văn hóa, thể thao gắn với nâng cao chất lượng tiêu chí văn hóa trong xây dựng NTM đã tạo ra môi trường sinh hoạt lành mạnh, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần hình thành các tour, tuyến du lịch trải nghiệm, du khảo đồng quê; qua đó, giới thiệu, quảng bá nét đẹp văn hóa truyền thống của địa phương đến với du khách trong và ngoài nước.

Phong trào TDĐKXDĐSVH đã góp phần làm cho diện mạo các vùng nông thôn trong tỉnh ngày càng đổi mới, khang trang, bức tranh NTM thêm phần sinh động, tươi sáng, tạo tiền đề vững chắc để Nam Định phát triển bền vững./.

Chi tiết bài đăng xem tại: https://baonamdinh.vn/van-hoa-nghe-thuat/202505/hieu-quaphong-trao-toan-dan-doan-ket-xay-dung-doi-song-van-hoatrong-xay-dung-nong-thon-moi-nang-cao-kieu-mau-99c6b4e/